فصل تابستان که می شود باعرضه چشمگیر میوه های فصلی در بوشهر یک حرف نقل محافل می شود؛ میوه در بوشهر بسیار گران است! اما آیا واقعا این طور است؟ یکی از میوه فروش های بوشهر که از دست فروشی میوه شروع کرده به خبرنگار اتاق اصناف مرکز استان بوشهر گفت: از حدود سی سال قبل وانت بار داشتم و با وانت از میدان کازرون میوه تهیه کرده و در خیابان های بوشهر می فروختم.
می گوید: برای مقایسه قیمت میوه باید دو عنصر کیفیت و چگونگی عرضه آن را در ادعای خود دخیل کنیم. مثلاًزردآلویی که توسط وانت بارهای دست فروش از میدان کازرون تهیه می شود زردآلوی کرجی یا سی‌سختی است که به لحاظ طعم، مزه و کیفیت قابل مقایسه با زردآلوی فلکه ای یا کتابی نیست.
این میوه فروش بوشهری ادامه می دهد: میوه های بازار بوشهر از نقاط مختلف کشور به میدانهای شیراز یا کازرون می آید و از آنجا به بوشهر می رسد. در راه هم کلی گرما می خورد و افت کیفیت پیدا می کند تا به بوشهر برسد. هر مغازه دار بسته به مساحت مغازه و محل استقرار خود بین دو تا پنج برابر اجاره واحد صنفی در بوشهر را به عوامل تهیه میوه که در اصطلاح به آن "حق العمل" می گویند در میدان شیراز و کازرون می پردازد. این هزینه ها بعضا کمرشکن است. مثلا در ماه قبل من 40 میلیون تومان اجاره مکان پرداختم و 200 میلیون تومان هزینه عوامل انسانی خریدمیوه در میدان را متقبل شدم. جدا از این هزینه، باد کولر در بوشهر و سایر مناطق گرمسیر باعث پلاسیدن میوه می شود. به همین دلیل ما مجبوریم نگاهمان به سود را از هر قلم به کل بار تغییر دهیم. این حرف یعنی این که به جای این که بگوییم زردآلوی شکرپاره را فلان قدر خریده ایم و باید فلان قدر بفرشیم تا سود کرده و ضرر نکنیم، نگاه به خرید روز خود می کنیم. مثلا من اگر صد میلیون تومان در هر بار خرید کنم به محض این که میزان فروشم به 80 میلیون تومان رسید میوه را با سی درصد تخفیف می فروشم. تا دخل مغازه به صد و ده میلیون برسد بعد هم دوباره 30 درصد و بعد 50 درصد قیمت را کم می کنم. این کار اگر چه به لحاظ اقتصادی درست نیست اما اگر این سیاست در پیش نگیریم زیان ما بسیار بالا می رود. با این وجود هر روز بین 100 تا 200 کیلوگرم دورریز میوه و صیفی جات و سبزی جات داریم.
وی افزود: جدا از این مسئله یک نکته بسیار مهم که باید به آن توجه کرد این است که میوه‌های تابستانی به دلیل بافت آنها خیلی زود آب درونشان شروع به تبخیر کردن می کند. مثلا یک صندوق گیلاس که ساعت 5 عصر از میدان شیراز خریداری می شود و به بوشهر می آورند در بوشهر تا یک کیلو و حتی یک کیلو و سیصد گرم وزن کم می کند.. همین موضوع باعث می شود در میوه ای که در میدان به ازای هر کیلوگرم 100 هزار تومان خریداری شده وقتی به بوشهر برسد 130 هزار تومان آن تبخیر شده باشد..
این هزینه برای همه میوه فروش ها چه دست فروش و دوره گرد و چه مغازه دار صادق است. اما نکته بسیار مهمی که باید در رابطه با میوه فروش های دوره گرد لحاظ کنیم این است که این افراد جدا از این که میوه های غیرمرغوب از میدان های کازرون و شیراز خریداری می کنند ساعت ورود آنها به میدان هم فرق می کند. آنها در ساعات پایانی فعالیت میدان به میادین می روند. در نتیجه می توانند به ازای خرید به اصطلاح "آخرِبار" یا بار "مانده" که در معرض فساد قرار گرفته تخفیف خوبی از فروشنده بگیرند. مضاف از این وانت بار دوره گرد چند قلم جنس می آورد و می فروشد به همین دلیل می تواند در هر ساعتی که به میدان می رود جنس خود را جور کند اما مغازه داری که حداقل سه مدل زردآلو، چهار نوع گیلاس و... می آورد مجبور است سرِ بار برود و همه اقلام را خریداری کند. مغازه دار برای 700 یا 1000 کیلوگرم میوه هزینه دوتن میوه را اجاره می دهد چون نمی شود بیش از 700 کیلوگرم میوه را در وانت چید و به بازار بوشهر آورد.
متصدی این هایپرمیوه در شهر بوشهر تاکید می کند: با کاهش قدرت خرید مردم در چند سال اخیر، تنوع میوه هم در کیفیت و هم در قیمت بسیار افزایش یافته است. این افزایش تنوع باعث شده که بحث شناخت میوه های تابستانی یک موضوع تخصصی شود. به همین دلیل مغازه داران تقریبا همه گونه میوه ای عرضه می کنند. مثلا در مورد زردآلو یا گیلاس ما از زردآلوی هر کیلوگرم هشتاد هزار تومان داریمتا 150 هزار تومان که این دو هم دراندازه تفاوت دارند هم در طعم هم در منطقه عمل آوری.
نکته جالب این است که همین زردآلوی کیلویی 150 هزار تومان وقتی به شب برسد و واهمه زیرکولر رفتن آن برود تا هر کیلوگرم 60 هزار تومان هم عرضه می شود.
این میوه فروش بازار بوشهر در ادامه سخنان خود به یک نکته دیگر هم اشاره می کند و آن سود میوه فروشی است. متاسفانه قانون بین میوه فروش منطقه گرمسیر و شهری که میدان ندارد و میوه فروش مناطق سردسیر که میدان دارند تفاوتی قایل نشده است. طبق قانون هر دوی این میوه فروش ها باید میوه خود را با سی درصد سود بفروشند. حالا شما این سود را مقایسه کنیدبابوشهر که میدان ندارد و ما مجبوریم هر کیلوگرم میوه را گاهی با دو هزار تومان کرایه به بوشهر برسانیم.علاوه براین حمل میوه در تابستان از شیراز به بوشهر و با ماشین های معمولی که سردخانه ندارند وباعث دورریز و خرابی میوه می شود را با شیراز یا کازرون مقایسه کنید.ما برای رسیدن به میدان و خرید میوه چه هزینه ای را متقبل می شویم و یک میوه فروش درکازرون یا شیراز چقدر؟ هزینه نگهداری میوه دربوشهر با حداقل دو کولر ایستاده و حدود 8 میلیون تومان پول برق و کلی میوه پلاسیده چقدر است و در مناطق سردسیر و نهایتا یک کولرآبی چقدر؟ وقتی به هزینه های جنبی و هزینه هایی که به چشم نمی آید مثل هزینه صندوق، کارتن، پوشال بین میوه، کرایه بار، حق العمل و... نگاه می کنیم می بینیم بخشی از گرانی میوه در بوشهر ناشی از نداشتن میدان است و بخش دیگر جبر جغرافیاست و بخشی از اقلیم.
جدا از این هزینه ها در واحد صنفی من حداقل ده نفر کار می کنند که فقط هزینه ناهار و شام آنها هر روز بین دو و نیم میلیون تا سه میلیون تومان می شود.این است که نباید یک طرف ماجرا را دید.
