سیدمحمدرضا تاجر کازرونی یکی از شخصیت‌های بنامِ بوشهر در عصر قاجار است که در فاصله سال‌های پس از مشروطیت تا اواخر قاجاریه و اوایل پهلوی اول، نقش و تاثیر بسزایی در عرصه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بوشهر از خود برجای گذاشته است. این تاجر کازرونی مقیم بوشهر که در سال۱۲۴۴ ش در کازرون متولد شد. اجدادش از نسل سادات طباطبایی ساکن در یمن بودند که پس از مهاجرت به ایران در ابتدا در شولستان و سپس در کازرون ساکن شدند.
شمار فراوانی از این سادات در روستای فهلیان از توابع شولستان (ممسنی) سکنی گزیده بودند. بنا بر نقل منابع تاریخی، علما و فضلای نامداری از این تیره برخاسته‌اند که در فاصله سال‌های حاکمیت صفویه بر ایران و تا مدت زمانی پس از آن نیز صاحب کرسی تعلیم و تدریس بوده‌اند. خاندان سیدمحمدرضا تاجر کازرونی و پدر او حاج سیدمحمود، کازرون را مکان مناسبی برای کشت و زرع تشخیص داده و تقریبا همزمان با حکومت ناصرالدین‌شاه قاجار در کازرون سکونت اختیار کردند.
سیدمحمدرضا تاجر کازرونی به دنبال سال‌ها خدمت در بندر بوشهر منشأ خیرات و خدمات فراوانی شد؛ خدماتی چون تاسیس نخستین شعبه بانک ملی در بوشهر و سرمایه‌گذاری و خرید سهام این بانک در کنار تجار سرشناسی همچون حاج محمد باقر بهبهانی، حاج محمدرضا بهبهانی و دیگر تجار در سال۱۳۲۴ هـ.ق، حضور فعال در کنار مبارزان جنوب و تامین مایحتاج نظامی و دفاعی آنان از طریق بارگیری و انتقال اسلحه از بندر مسقط به مقصد بوشهر و دلوار در بحبوحه جنگ جهانی اول، احداث اولین کارخانه آب شیرین‌کنی و آب انبار در بوشهر، بر عهده گرفتن نمایندگی شرکت‌های هواپیمایی آلمان، فرانسه، انگلیس در بوشهر با اختصاص دادن زمینی برای ساخت فرودگاهی به این منظور.
علاوه بر سیدمحمدرضا تاجر کازرونی، کازرونی‌های دیگری نیز بودند که با فعالیت در زمینه اقتصاد و تجارت بوشهر نقش مهمی را در شکوفایی تجارت بوشهر در دوران قاجار ایفا کردند، افرادی چون حاج میرزا بابا تاجر کازرونی، سیدحسن تاجر کازرونی، حاج‌عبدالعلی تاجر کازرونی، حاج میرزا غلامحسین صاحب تاجر کازرونی، محمدجعفر تاجر کازرونی، حاج محمدحسن تاجر کازرونی، حاج محمدشفیع تاجر کازرونی، میرزا محمود تاجر کازرونی و حاج علی اکبر تاجر کازرونی.
از مقاله‌ای به قلم مجتبی محمدی، پژوهشگر تاریخ
منبع : روزنامه دنیای اقتصادشماره 5709 مورخه 1402.01.30
