ماه محرم و چند شب منتهی به تاسوعا و عاشورای حسینی و نیز دهه آخر ماه صفر فرصت مناسبی است برای بررسی تاثیرات این دو ماه بر بازار بوشهر. سوال اساسی این است که بازار تا چه میزان از حلول این دو ماه منفعت می برد و بازار چه کارهایی رونق می گیرد و نیز چه کارهایی با رکود مواجه می شوند؟
برای بررسی این موضوع به دلیل نبودآمار دقیق کالاهای وارد شده به بازار نمی توان به قطع ویقین سخن گفت.مثلااینکه فروش ظروف یک بار مصرف چند درصد افزایش می یابد. به همین دلیل ناچار باید به یک آمار توصیفی بسنده کرد.
اگر از کنار رکود فعالیت تالارهای پذیرایی شهر بگذریم که هیچ نفعی از این مراسم نمی برند و بازارشان در این دو ماه راکد است می رسیم به بازارهای خرد و کلان دیگر مثل بازار شکر. متولیان امر و فعالان صنفی در مورد سوال ما گفتند نمی توان به دلیل این که یک کالا مثل شکر در طی یک شبانه روز یا یک هفته با صددرصد افزایش فروش مواجه شده نتیجه بگیریم که مثلا نیمی از فروش سالانه این کالا به دلیل فروش در مناسک و مناسبت های مذهبی یا ملی است. گاهی این افزایش فروش های زیاد در یک برهه یک هفته یا ده روزه در سال در آمار مصرف سالانه گم می شود. اما با این وجود واحدهای عرضه کننده شکر و ته لنجی فروش ها در چند شب عزاداری تا چهل درصد فروش شان در این قلم افزایش می یابد.
بازار فروش نخود، لوبیا، عدس و سبزی هم در این دو ماه رونق می گیرد. یکی از خواربارفروشان سطح شهر بوشهر در مصاحبه با خبرنگار اتاق اصناف مرکز استان گفت میزان فروش این مواد خوراکی به خصوص در شب عاشورا، اربعین و وفات ختمی مرتبت (ص) بالا می رود. این افزایش ها به علت عرضه آش بوشهری در مساجد و مراسم صبح دم است. وی ادامه داد: درچند سال اخیر و با افزایش قیمت گوشت مردم دیگر نمی توانند آش نذر کنند و نذریات عموما دارد به سمت مرغ ریشه شده و کشمش و چلو و دال عدس و چلو تغییر می کند. ایشان افزود: به دلیل تعطیلی تعداد زیادی از غذافروشی ها در شب های سوگواری، بازار بوشهر با افزایش فروش برنج مواجه نمی شود چون اگرچه غذافروشی ها برنج نمی خرند اما مردم برای آش نذری مساجد و یا دال عدس و... برنج بیشتری تهیه می کنند.
سخنان این کاسب بوشهری نشان می دهد که رونقی در میزان یک یا دو روز فروش مرغ گرم و سرد در بازار بوشهر در ماه محرم و همین میزان هم در ماه صفر صورت می گیرد. با یکی از مرغ فروش های بوشهر که گفتگو کردیم گفت چون نهم و دهم ماه محرم و بیست و هشتم و بیست و نهم ماه صفر هم تعطیل است میزان فروش ما آنقدر زیاد نمی شود که بتوان گفت مثلا سه برابر یا دو برابر شده است. افزایش نذری ها در کنار کاهش پخت و پز در منازل باعث می شود که میزان افزایش فروش مرغ در این چند روز در بازار چندان زیاد نباشد.
متصدی یک کارگاه شیرینی پزی در بوشهر هم به اتاق اصناف گفت: میزان تولید کیک یزدی (کیک فنجانی) در بازار در دهه اول محرم و آخر صفر حداقل سی و پنج درصد افزایش پیدا می کند. قبلا مردم بیسکوییت یا کلوچه و مسقطی هم می خریدند اما الان دیگر میزان فروش این اقلام چندان بالا نیست که این موضوع فقط ناشی از تورم و افزایش قیمت ها است.
یکی از متصدیان تاکسی تلفنی در سطح شهر بوشهر نیز با اشاره به تاثیر عزاداری های بوشهر بر بازار حمل و نقل می گوید: میزان تماس شهروندان با تاکسی تلفنی های سطح شهر بوشهر در شب های عزاداری صددرصد افزایش پیدا می کند.
یکی از متصدیان سوپرمارکت های سطح شهر هم می گوید: وقتی از رونق بازار ماه محرم صحبت میکنیم باید ببینیم کدام مناطق مد نظرمان است. مثلا سوپرمارکت های منتهی به مساجد مرجع بوشهر در شب های عزاداری و سینه زنی رونقی دوچندان یا سه چندان دارند اما همین رسته در مناطقی مثل باغ زهرا یا نیایش وضع شان تفاوتی نکرده است. همین مورد هم در رابطه با قهوه فروشی ها صادق است. پس اگر الان حرف از رونق فروش آب معدنی و بستنی و نوشیدنی های سرد یا قهوه می کنیم باید بدانیم چون کار و کسب من در منطقه مرکزی شهر و همجوار چند مسجد بزرگ و قدیمی است کارم در فروش آب معدنی، نوشابه، آب میوه و بستنی رونق دارد. کاسبی های شهر که در این مناطق حضور دارند در این شب ها که هم هوا گرم است و هم عزاداری ها تا پاسی از نیمه شب ادامه دارد در این اقلام تا چهار برابر یک روز معمولی فروش دارند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: مثلا در شب عاشورا در بوشهر به اندازه ده سال یک واحد صنفی یا بیشتر شمع فروش می رود اما باید این نکته را در رابطه با فروش شمع در نظر بگیریم و آن نکته این است که نهایتا سه یا پنج واحد صنفی که در جوار منابر و مساجد بوشهر هستند در کنار دست فروشان شمع می فروشند و بیش از 95 درصد شمع عرضه شده در شب عاشورا توسط دست فروشان و در جوار منابر و مساجد به فروش می رسد که عایدی برای بازار ندارد.
متصدیان ظروف یکبار مصرف هم می گویند فروش شان در این شب ها رونقی ده چندان دارد. این رسته کاری در بیشتر مناطق شهر که موکب و تکیه و مسجد قرار گرفته و مردم نیز در خانه های خود بساط نذری دارند کارشان رونق بالایی می گیرد.
پارچه های سیاه در پارچه فروشی ها با افزایشی حلزونی مواجه هستند که علت این امر نیز این است که یک لباس سیاه را چند سال استفاده می کنند.
با این وجود مراکز فروش ملزومات علم و کتل و پرچم در این دو دهه محرم و صفر روزهای پرفروشی دارند.
یکی از عرقیات فروشی های سطح شهر می گوید در این چند شب یعنی از شب هفتم ماه محرم تا شب عاشورا میزان فروش عرقیات و آب لیمو در عرقیات فروشی های بوشهر بین بیست تا سی درصد افزایش می یابد.
سخنان کاسبان بوشهری نشان می دهد که شب های عزاداری در بوشهر شب هایی است که بسیاری از کار و کسب ها دیرتر تعطیل می کنند و متصدیان آنها شب ها با خیالی آسوده تر به خانه می روند.
